ΤΡΟΦΙΚΗ ΔΥΣΑΝΕΞΙΑ

Σύμφωνα με EAACI –ευρωπαϊκή Ακαδημία Αλλεργίας και κλινικής ανοσολογίας- οι 2 κύριες ανεπιθύμητες αντιδράσεις προς τα τρόφιμα είναι:

-τοξικές αντιδράσεις
-μη τοξικές αντιδράσεις
•    Χωρίς συμμετοχή του ανοσοποιητικού (φαρμακολογικές, ενζυμικές, ερεθιστικές, ψυχοσωματικές)
•    Με συμμετοχή του ανοσοποιητικού
-IgE – τύπος I υπερευαισθησίας (αλλεργικές και αναφυλακτικές αντιδράσεις)
- μη IgE: τύπου ΙΙΙ υπερευαισθησία-αντίδραση ανοσοσυμπλεγμάτων
              τύπου IV – επιβραδυνόμενου τύπου αντίδραση
-αντιδράσεις υπερευαισθησίας τύπου Ι
Τα ΙgE αντισώματα είναι υπεύθυνα για τις οξείες αλλεργικές αντιδράσεις οι οποίες επηρεάζουν κυρίως τους βλενογόνους, το δέρμα και το κυκλοφορικό σύστημα  εξάνθημα, κνησμός, οίδημα, αναφυλαξία. Αμέσως, με την επαφή με τα αντιγόνα ενεργοποιείται η μαζική παραγωγή ισταμίνης από τα ιστοκύτταρα και τα συμπτώματα εμφανίζονται γρήγορα (δευτερόλεπτα – 30 μετά την κατάποση του ένοχου τροφίμου). Δεν απαιτείται καμία εξέταση αίματος για να προσδιοριστεί το ένοχο τρόφιμο καθώς τις περισσότερες φορές ο ασθενής το γνωρίζει.
-αντιδράσεις υπερευαισθησίας τύπου ΙΙΙ

Τα κυκλοφορούντα IgG αντισώματα σχηματίζουν ανοσοσυμπλέγματα με τα αλλεργιογόνα/αντιγόνα. Αυτή η καθυστερημένη αντίδραση γίνεται κατά την διάρκεια ωρών έως και ημέρες μετά την κατανάλωση του ένοχου τροφίμου. Ο σχηματισμός ανοσοσυμπλεγμάτων ενεργοποιεί την οδό του συμπληρώματος και απελευθερώνει διάφορους φλεγμονώδεις μεσολαβητές. Όταν τα μακροφάγα αδυνατούν να απομακρύνουν τα ανοσοσυμπλέγματα – λόγω περίσσειας αντιγόνων- αυτά εναποτίθενται στους ιστούς φλεγμονή και βλάβη τους.

Ο ανθρώπινος οργανισμός έχει αναπτύξει ένα υψηλό βαθμό αντοχής έναντι των πρωτεϊνών των τροφών. Όταν όμως ο εντερικός φραγμός δεν λειτουργεί ικανοποιητικά το ανοσοποιητικό σύστημα τις αναγνωρίζει ως ξένες και ενεργοποιείται προκειμένου να τις εξουδετερώσει. Αυτή η ανοχή στα τρόφιμα (oral  tolerance) όπως και η ανοχή προς τους συμβατικούς μικροοργανισμούς του εντερικού μικροβιώματος οφείλεται σε δύο μηχανισμούς:

Α) παρουσία εκκριτικής IgA, η οποία εμποδίζει τα τροφικά αντιγόνα (και μικρόβια) να έλθουν σε επαφή με τα επιθηλιακά κύτταρα του εντέρου
Β) καταστολή προ-φλεγμονωδών ανοσολογικών αντιδράσεων προς αβλαβή τροφικά αντιγόνα (κ μικρόβια)

Η ανοχή αυτή είναι εξαιρετικά σημαντική για την υγεία του ατόμου καθώς από το έντερο ενός ενήλικα ετησίως περνάνε ~ 1 τόνος τροφής εκ των οποίων τα 100kg είναι πρωτεΐνες.

Το ανοσοποιητικό σύστημα του εντέρου είναι το μεγαλύτερο σε όλο το σώμα. Αποτελεί ένα αδιαπέραστο εμπόδιο για τους παθογόνους μικροοργανισμούς και ένα φραγμό έναντι των πρωτεϊνών και λοιπών συστατικών των τροφών για τα οποία υπάρχει μια εξαιρετική ανοχή. Εφόσον έχει γίνει σωστά η πέψη και έχουν περάσει τον εντερικό βλεννογόνο με τον σωστό τρόπο, δηλαδή μέσω των εντερικών κυττάρων. Ο άθικτος εντερικός βλεννογόνος λοιπόν, αποτελεί το κλειδί για την ανοχή.

Η τροφική δυσανεξία προκύπτει από την αντίδραση διαφόρων παραγόντων (εσωτερικοί, περιβαλλοντικοί) πάνω στον εντερικό φραγμό.

ΑΙΤΙΕΣ ΤΡΟΦΙΚΗΣ ΔΥΣΑΝΕΞΙΑΣ    
•    Φάρμακα (αντιβιοτικά, ΜΣΑΦ, αντιόξινα κλπ)
•    Διατροφή  -χρωστικές και χημικά πρόσθετων τροφών
                    - επεξεργασία τροφών (UV, μικροκύματα)
                    - γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα
                    - πλαστικές συσκευασίες τροφίμων
•    Κάπνισμα, περιβαλλοντολογικός ρύπος
•    Στρες
•    Ορμονικές διαταραχές
•    Λοιμώξεις
•    Ανοσοκαταστολή
ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ
•    Φλεγμονώδεις. Τα ανοσοσυμπλέγματα εναποτίθενται σε διάφορους ιστούς θα και ξεκινούν την διαδικασία φλεγμονής και βλάβης τους
•    Αυτοάνοσοι. Τα αντιγόνα των τροφών μοιάζουν με διάφορα στοιχεία των ιστών με αποτέλεσμα τα αντισώματα που προκύπτουν να επιτίθενται έναντι των ιστών.
ΚΛΙΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ
•    Η πιο χαρακτηριστική τροφική δυσανεξία είναι η Κοιλιοκάκη, αλλά στην θέση της γλουταμίνης θα μπορούσε να υπάρξει οποιοδήποτε άλλο τρόφιμο. Έτσι νοσήματα από το γαστρεντερικό, το δέρμα, το ΚΝΣ, το αναπνευστικό, το μυοσκελετικό σχετίζονται με τροφικές δυσανεξίες και η απομάκρυνση των τροφών για τα οποία υπάρχουν  αντισώματα επιφέρουν βελτίωση των συμπτωμάτων
•    Οροαρνητική Κοιλιοκάκη – ίδια συμπτωματολογία αλλά χωρίς τα ειδικά αντισώματα
•    Ερπητοειδής δερματίτιδα
•    Ρευματοειδής αρθρίτιδα – συσχέτιση με IgG αντισωμάτων έναντι πρωτεϊνών γάλακτος, αυγού και άλλων τροφών
•    Σύνδρομο Sjogren
•    Άσθμα
•    Ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα (δυσφαγία, δυσκαταποσία, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση)
•    Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου
•    Φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου (ελκώδης κολίτιδα, ν.Crohn)
•    F-pies (επαγόμενο από τροφικές πρωτεΐνες σύνδρομο εντεροκολίτιδας). Αφορά παιδιά που παρουσιάζουν διάρροια και εμετό 2 – 6 h μετά από κατανάλωση συνήθως αγελαδινού γάλατος, σόγιας.
•    Κατάθλιψη
•    Σχιζοφρένια
•    Ψωριασική αρθρίτιδα
•    ΣΚΠ (αντισώματα έναντι φυτικών μορίων Ακουαπορινης 4)
•    Οπτική νευρομυελίτιδα (σύνδρομο Devic)- επίκτητη απομυελινωτική νόσος του ΚΝΣ που μοιάζει με ΣΚΠ. Η νόσος είναι αυτοάνοση και οφείλεται σε αντισώματα έναντι του μορίου της Ακουαπορίνης-4 (AQP-4) στα νευρικά κύτταρα. Η AQP-4 είναι μια πρωτείνη που σχηματίζει κανάλια διόδου νερού στα κύτταρα. Ακουαπορίνη έχουν όμως και άλλα κύτταρα ενώ έχουν βρεθεί ότι βρίσκονται στην ντομάτα, το σπανάκι, την σόγια και το καλαμπόκι με μεγάλες ομοιότητες με την ανθρώπινη. Έτσι εξηγείται η εμφάνιση της νόσου σε ένα διαρρέον έντερο.
•    Ημικρανίες
•    Παχυσαρκία. Τα παχύσαρκα άτομα έχουν υψηλούς τίτλους ειδικών ΙgG αντισωμάτων έναντι των τροφών και πιθανόν λόγω της χρόνιας φλεγμονής να ευθύνονται για την παχυσαρκία. Το σίγουρο είναι ότι τροφική δυσανεξία και παχυσαρκία συνυπάρχουν. Η αντιμετώπιση της τροφικής δυσανεξίας μπορεί να επιφέρει μείωση του βάρους, τόσο αιτιολογικά όσα και σαν παράπλευρο αποτέλεσμα λόγω της μείωσης της χρόνιας φλεγμονής και της διέγερσης του ανοσοποιητικού.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΤΕΣΤ

 Είναι μια εργαστηριακή εξέταση ελέγχου της παρουσίας ειδικών IgG αντισωμάτων έναντι των προερχόμενων από τις τροφές αντιγόνων. Είναι μια εξειδικευμένη μέθοδος ELISA, με την οποία με μια μικρή ποσότητα αίματος, μετράμε την παρουσία ειδικών IgG αντισωμάτων στο αίμα για περισσότερα από 400 διαφορετικά τρόφιμα και χημικά πρόσθετα. Τα αντιγόνα των τροφών που χρησιμοποιούνται έχουν προέλθει από ελληνικά προϊόντα και από προϊόντα που μπορούμε να βρούμε και να καταναλώσουμε στην ελληνική αγορά. Τα αποτελέσματα είναι ποσοτικά ενώ ταυτόχρονα υπάρχει ομαδοποίηση των αντιδράσεων σε Υ κατηγορίες (αρνητικό, οριακά θετικό, θετικό, έντονα θετικό)

Η επαναληψιμότητα των αναλύσεων, η ταχύτητα της απάντησης (σε 1-2 ήμερες) και η τιμή καθιστούν το test την καλύτερη επιλογή στον έλεγχο της τροφικής δυσανεξίας. Επίσης ο ασθενής μπορεί να αναβαθμίσει την εξέταση, καλύπτοντας μόνο την διαφορά.

Μετά την λήψη των αποτελεσμάτων και φυσικά με βάση το ιστορικό, την κλινική εξέταση και την συναξιολόγηση άλλων εργαστηριακών αναλύσεων ο ασθενής θα λάβει εξατομικευμένο διαιτολόγιο αφαιρώντας τις τροφές που επιβαρύνουν ο ανοσοποιητικό (ανοσοδιατροφή- περιοριστική δίαιτα των απαγορευμένων τροφών και κυκλική δίαιτα των επιτρεπόμενων τροφών) και επαναφέροντας την ομοιόσταση του εντέρου με την χρήση της κατάλληλης διατροφής, την λήψη πρεβιοτικών, προβιοτικών και άλλων συμπληρωμάτων διατροφής ή/κ φαρμακευτικών σκευασμάτων (όπου χρειάζεται με σκοπό την επαναφορά της ομοιόστασης του εντέρου)

Ποιες ομάδες ασθενών αφορά

•    Ασθενείς με χρόνια νοσήματα -που δεν βρίσκουν λύση
                                                       -που δεν επιθυμούν φαρμακευτική λύση
                                                       - που δεν επιθυμούν μόνο ανακούφιση των συμπτωμάτων αλλά  αιτιολογική     αντιμετώπιση της νόσου
•    Υγιείς  -που αναζητούν την πρόληψη σε νοσήματα του σύγχρονου τρόπου ζωής
             -που αναζητούν ένα βέλτιστο επίπεδο υγείας, με φυσικό τρόπο

Ποια χρόνια νοσήματα αφορά

•    Νοσήματα γαστρεντερικού   -Κοιλιοκάκη, οροαρνητική Κοιλιοκάκη
                                              - σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου
                                              - φλεγμονώδη νοσήματα εντέρου (ελκώδης Κολίτιδα, ν. Crohn)
•    Ημικρανίες
•    Παχυσαρκία, μεταβολικό σύνδρομο
•    Αυτοάνοσα νοσήματα
•    Αλλεργίες
•    Μυοσκελετικές παθήσεις
•    Νοσήματα ΚΝΣ